Według badań przeprowadzonych w Polsce pod kierownictwem prof. dr hab. Renaty Górskiej w 2014 r. blisko 99% Polaków dotyka problem z dziąsłami, czyli zapalenie dziąseł lub przyzębia. Natomiast specjalistycznego leczenia periodontologicznego wymaga aż od 20 do 30% przebadanych w zależności od grupy wiekowej(1).
Niestety wielu z nas bagatelizuje ten problem i nie udaje się na wizytę do gabinetu stomatologicznego. Jednak zapalenie dziąseł nie jest chorobą jamy ustnej, którą należy lekceważyć. Nie tylko może prowadzić do zapalenia przyzębia, jeśli nie jest leczone prawidłowo i szybko, co ważniejsze, może to być oznaką poważniejszego ogólnego problemu zdrowotnego. Aby odpowiednio dbać o zęby i zachować zdrowie przez długi czas, ważne jest, aby wiedzieć, jak rozpoznać zapalenie dziąseł. Umożliwi to wizytę u dentysty w celu wczesnego leczenia.
Co to jest zapalenie dziąseł?
Zapalenie dziąsła to powszechnie występująca dolegliwość stomatologiczna związana z chorobami przyzębia. Występuje, gdy płytka nazębna, czyli naturalny lepki biofilm, nadmiernie gromadzi się na zębach. Płytka nazębna wytwarza toksyny, które podrażniają dziąsła.
Bakterie są naturalnie obecne w naszej jamie ustnej. Być może nie zdajesz sobie z tego sprawy, ale w Twojej w jamie ustnej żyje około 10 000 gatunków bakterii. Badacze szacują, że jest ich nawet 50 miliardów. Bakterie te są w większości przypadków nieszkodliwe dla organizmu ludzkiego. Jest to tak zwany komensalizm, czyli sytuacja, w którym nasz organizm i bakterie współistnieją bez żadnych korzyści czy strat dla obu stron. Niektóre bakterie są niezbędne dla naszego zdrowia. Na przykład niektóre drobnoustroje żyjące w jamie ustnej pomagają w trawieniu pokarmu, podczas gdy inne chronią nas przed patogenami. Ta symbioza jest korzystna dla wszystkich: bakterie pomagają nam w zachowaniu zdrowia, a my zapewniamy im dom. Jak to często jednak bywa, lepsze jest wrogiem dobrego: kiedy bakterie namnażają się, zaburzając naturalną równowagę, powodują choroby zapalne, w tym zapalenie dziąseł.
Jakie są przyczyny zapalenia dziąseł?
Zasadnicze znaczenie ma rozpoznanie objawów zapalenia dziąseł – można wtedy szybko wdrożyć leczenie. Najczęstszymi objawami zapalenia dziąseł są:
- krwawiące dziąsła, które są również bardzo czerwone, podczas gdy normalne dziąsła mają różowy kolor.
- obrzęk dziąseł, który sprawia, że są one gładkie. Zdrowe dziąsła mają wygląd ziarnisty, jak skórka pomarańczy;
- obecność widocznej gołym okiem płytki nazębnej lub kamienia nazębnego.
- nieprzyjemny oddech;
Jakie czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia dziąseł?
Pewne czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia dziąseł:
- palenie: ponieważ palenie powoduje zwężenie naczyń krwionośnych, rozszerzenie naczyń włosowatych dziąseł spowodowane stanem zapalnym pozostaje niezauważone i jest leczone w późniejszym czasie.
- spożywanie alkoholu: alkohol to głównie cukier, a bakterie żywią się glukozą.
- stres: śmierć, rozstanie, problemy zawodowe lub osobiste zmniejszają odporność immunologiczną, sprzyjając namnażaniu się bakterii.
- nadmierne spożywanie niektórych pokarmów, takich jak produkty zawierające cukier, ale także te, które powodują powstawanie mikrourazów na powierzchni dziąseł (zwłaszcza chipsów i niektórych krakersów).
- zaburzenia hormonalne: ciąża lub menopauza wywołują zaburzenia hormonalne, które modyfikują tkankę dziąseł. Również okres dojrzewania i niektóre okresy cyklu miesiączkowego sprzyjają rozwojowi stanu zapalnego, podobnie jak niektóre środki antykoncepcyjne, które zaburzają równowagę hormonalną.
- cukrzyca: osoby chore na cukrzycę powinny zwracać uwagę na stan swoich dziąseł i ogólnie na zdrowie jamy ustnej. Cukrzyca zwiększa ryzyko rozwoju zapalenia dziąseł, a więc i choroby przyzębia. Jednocześnie choroby przyzębia wpływają na kontrolę poziomu cukru we krwi.
- stosowanie niektórych leków: leki przeciwzakrzepowe, leki immunosupresyjne (przepisywane w przypadku choroby autoimmunologicznej), leki stosowane w chemioterapii lub leki anksjolityczne modyfikują tkankę dziąseł i zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia dziąseł. Intensywne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. cząsteczki ibuprofenu) również może prowadzić do stanu zapalnego.
- niektóre choroby: choroby osłabiające układ odpornościowy zwiększają ryzyko zachorowania na zapalenie dziąseł. Należą do nich HIV (AIDS), białaczka, mononukleoza zakaźna, gruźlica, HPV, chłoniak i anemia. Wirus opryszczki również zwiększa częstość występowania zapalenia dziąseł, podobnie jak kandydoza (grzybica spowodowana przerostem grzyba Candida).
- niedobory: brak witamin A, C, B, P, K lub D może prowadzić do nawracającego zapalenia dziąseł.
- wiek: starzenie się tkanek wpływa na stan dziąseł, dlatego osoby starsze częściej cierpią na zapalenie dziąseł.