Oorzaken van xerostomie

Xerostomie is de naam die artsen gebruiken om een " droge mond " aan te duiden. Dit is één van de symptomen van een verminderde speekselafscheiding door de speekselklieren (in het medisch jargon " hyposialie " genoemd), of de totale afwezigheid van speekselafscheiding (door gezondheidswerkers " asialie " genoemd). Dit gevoel van een droge mond is niet alleen onaangenaam, het tast ook de levenskwaliteit aan van de mensen die dit hebben. De oorzaken van een droge mond kunnen we in twee categorieën indelen: oorzaken die het gevolg zijn van een medische ingreep en oorzaken die dat niet zijn.

Xerostomie veroorzaakt door medicatie

Xerostomie kan iatrogene oorzaken hebben, d.w.z. " ontstaan of veroorzaakt door een medische ingreep ". De oorzaken van een droge mond zijn te vinden in behandelingen met geneesmiddelen en medische procedures als onderdeel van de behandeling van een pathologie.

Medicatie die xerostomie veroorzaakt

In de meeste gevallen van een droge mond is er sprake van een behandeling met medicatie. Vier op de vijf geneesmiddelen veroorzaken een droge mond, wat het bewezen verband verklaart tussen het aantal dagelijks ingenomen geneesmiddelen en xerostomie. Artsen moeten aandacht besteden aan deze bijwerking, omdat ze de levenskwaliteit ernstig aantast en belangrijke gevolgen heeft voor de mondgezondheid. De belangrijkste soorten geneesmiddelen die xerostomie veroorzaken zijn: 

• cytotoxische stoffen, moleculen die de reproductiecyclus van de lichaamscellen veranderen en daardoor rechtstreeks schade toebrengen aan de speekselklieren. Dit kunnen behandelingen zijn die in de oncologie, dermatologie of reumatologie worden gebruikt.
• medicatie met een cholinerge werking, die een neurotransmitter blokkeren.
• bepaalde soorten psychotrope geneesmiddelen, waaronder antidepressiva, benzodiazepines of antihistaminica.
• opioïden, d.w.z. pijnstillers die van morfine afgeleide moleculen bevatten.
• behandelingen die inwerken op het sympathisch systeem, verantwoordelijk voor de activiteit van de viscerale organen en de automatische functies van het lichaam.
• diuretica.

De xerostomie is dan van voorbijgaande aard: deze verdwijnt wanneer de behandeling wordt stopgezet.

Medische ingrepen die xerostomie veroorzaken

Xerostomie kan ook worden veroorzaakt door cervicofaciale radiotherapie, om kanker van het bovenste deel van het spijsverteringskanaal te behandelen (d.w.z. een kwaadaardige tumor in de mond, de lippen, de speekselklieren, de neusholte, de sinussen, de farynx, het strottenhoofd enz.) De xerostomie is dan onomkeerbaar en ernstig.

Andere oorzaken van een droge mond

Xerostomie heeft nog andere oorzaken... Deze oorzaken houden in dit geval geen verband met een medische ingreep of een behandeling met medicatie: 

• het syndroom van Gougerot-Sjögren, een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door beschadiging van de traan- en speekselklieren.
• graft-versus-host ziekte, vooral na beenmergtransplantatie.
• diabetes type 2.
• uitdroging, die onmiddellijk behandeld moet worden.
• depressie, angst.
• een virale infectie.